Ten rodzaj umowy może zostać zawarty w momencie, gdy małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód, bądź gdy w małżeństwie obowiązuje już rozdzielność majątkowa małżeńska. Umowa o podział majątku może zostać zawarta w dowolnej formie. Jednak, gdy w skład majątku wchodzi własność nieruchomości lub prawo użytkowania wieczystego bądź spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, to wymagana jest forma aktu notarialnego. Umowę o podział majątku wspólnego zawiera się wówczas, gdy strony są zgodne co do sposobu podziału. Jeżeli strony jednak nie mogą dojść do porozumienia, to wtedy każda z nich może wystąpić do sądu z wnioskiem o podział majątku wspólnego.
Zobacz też:
Umowa o podział majątku wspólnego to dokument pozwalający na sprawne rozdzielenie własności po rozwiązaniu małżeństwa lub wprowadzeniu rozdzielności majątkowej. Może ona zostać zawarta w dowolnej formie - jednak, gdy w skład majątku wchodzi własność nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wymagana jest forma aktu notarialnego. Umowę o podział majątku wspólnego zawiera się tylko, gdy strony są zgodne co do sposobu podziału. Jeżeli strony nie mogą dojść do porozumienia, to wtedy każda z nich może wystąpić do sądu z wnioskiem o podział majątku wspólnego.
O czym jeszcze warto pamiętać?
- Bezpieczeństwo prawne - Podział nieruchomości (mieszkania, działki) wymaga formy aktu notarialnego – inaczej jest nieważny (art. 158 KC).
- Oszczędność czasu - Podział polubowny trwa średnio 2-3 tygodnie, podczas gdy postępowanie sądowe – nawet 2 lata!
- Lokalna specyfika - W ciągu ostatnich 5 lat przeprowadziliśmy niemal 100 podziałów majątkuwspólnego dla mieszkańców Wrocławia, m.in. na Brochowie, Oporowie i Starym Mieście. Radzimy sobie z wyzwaniami typowymi dla Wrocławia, jak podział mieszkań w kamienicach objętych ochroną konserwatorską (np. na Nadodrzu) czy mieszkań w spółdzielniach mieszkaniowych.
Podział majątku wspólnego – w jakich sytuacjach jest możliwy?
- Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód - Po ustaniu związku małżeńskiego z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego ustaje również wspólność majątkowa małżeńska. Jest to moment, w którym małżonkowie mogą przystąpić do podziału majątku wspólnego. Umowa o podział majątku wspólnego pozwala na szybkie i sprawne uregulowanie kwestii majątkowych.
- Wprowadzenie rozdzielności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa - Jeżeli w trakcie związku małżonkowie zdecydują się na ustanowienie rozdzielności majątkowej (poprzez podpisanie intercyzy), majątek wspólny powstały do chwili zawarcia takiej umowy również może podlegać podziałowi. W takiej sytuacji małżonkowie mają możliwość określenia, jakie składniki przypadają każdemu z nich.
Forma umowy o podział majątku wspólnego
Umowa o podział majątku wspólnego może być zawarta w dowolnej formie, jeśli obie strony są zgodne co do sposobu podziału składników majątkowych. Pomimo to, pewne sytuacje wymagają zachowania szczególnych wymogów formalnych.
- Nieruchomości i prawa związane z nieruchomościami - Jeśli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość (np. dom, mieszkanie, działka), prawo użytkowania wieczystego, czy też spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, umowa musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Taka forma gwarantuje bezpieczeństwo prawne obu stron oraz pozwala na dokonanie odpowiednich wpisów w księgach wieczystych.
- Pozostałe składniki majątkowe - W przypadku składników majątkowych innych niż nieruchomości, strony mogą sporządzić umowę w formie pisemnej lub ustnej. Niemniej jednak dla celów dowodowych i ochrony interesów obu stron, zaleca się sporządzenie umowy w formie pisemnej.
Przykłady
Składnik majątku |
Wymagana forma |
Przykład z praktyki (Wrocław) |
Nieruchomość |
Akt notarialny |
Podział mieszkania w okolicach Rynku |
Samochód |
Umowa pisemna |
Przyznanie Audi A4 jednemu z małżonków |
Prawa autorskie |
Dowolna (zalecana pisemna) |
Podział tantiem z książki o historii Wrocławia |
Uwaga! Podział przedsiębiorstwa (obejmującego np. restaurację) wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi oraz zgłoszenia do CEIDG.
Umowa o podział majątku wspólnego to rozwiązanie, które niesie ze sobą wiele korzyści:
- Oszczędność czasu i kosztów – uniknięcie długotrwałych postępowań sądowych.
- Elastyczność – strony mają możliwość samodzielnego ustalenia zasad podziału, dostosowując je do swoich potrzeb.
- Ochrona interesów obu stron – umowa sporządzona w odpowiedniej formie, zwłaszcza akt notarialny, zapewnia bezpieczeństwo prawne obu stronom.
Co może podlegać podziałowi?
Przedmiotem umowy o podział majątku wspólnego mogą być wszystkie składniki majątkowe, które zostały nabyte w trakcie trwania wspólności majątkowej - zarówno te o charakterze materialnym, jak i niematerialnym. Należą do nich m.in.: nieruchomości, samochody, środki finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych, akcje, obligacje i inne instrumenty finansowe, przedsiębiorstwa lub udziały w spółkach, przedmioty codziennego użytku.
Podziałowi nie podlegają przedmioty osobistego użytku każdego z małżonków, np. odzież czy przedmioty służące do wykonywania pracy zawodowej (chyba że zostały nabyte wspólnie i mają znaczną wartość).
Procedura zawarcia umowy o podział majątku wspólnego
- Ustalenie składu majątku wspólnego - Strony muszą wspólnie ustalić, jakie składniki majątku wchodzą w skład wspólności majątkowej. Ważne, aby uwzględnić zarówno składniki o charakterze materialnym, jak i niematerialnym.
- Ustalenie wartości składników majątkowych - Kolejnym krokiem jest wycena poszczególnych elementów majątku. W przypadku składników o znacznej wartości (np. nieruchomości, przedsiębiorstwa) warto skorzystać z pomocy rzeczoznawców lub ekspertów ds. wyceny.
- Negocjacje i określenie sposobu podziału - Strony muszą uzgodnić, jakie składniki majątku przypadają każdemu z małżonków. Możliwe są różne sposoby podziału, np. fizyczny podział składników, przyznanie określonych składników jednej ze stron z obowiązkiem spłaty lub sprzedaż i podział uzyskanych środków.
- Zawarcie umowy w odpowiedniej formie - Po osiągnięciu porozumienia strony zawierają umowę o podział majątku wspólnego. W przypadku nieruchomości lub praw wymagających formy aktu notarialnego strony muszą udać się do notariusza.
Jeżeli strony nie są w stanie dojść do porozumienia co do sposobu podziału majątku wspólnego, konieczne jest skierowanie sprawy do sądu. Postępowanie sądowe pozwala na dokonanie podziału majątku przez niezależny organ, jednak wiąże się z wyższymi kosztami oraz dłuższym czasem oczekiwania na rozstrzygnięcie.
Dlaczego warto wybrać naszą kancelarię notarialną we Wrocławiu?
Od 1998 roku specjalizujemy się w przeprowadzaniu podziałów majątku wspólnego na terenie Wrocławia i okolic. W tym czasie pomogliśmy setkom małżonkom w sprawnym podziale ich majątku, w tym również w złożonych sprawach obejmujących nieruchomości, przedsiębiorstwa i prawa majątkowe. W 2024 roku przeprowadziliśmy podziały majątku wspólnego, obejmującego między innymi nieruchomości na terenie Starego Miasta i Krzyki-Partynice.
- Doświadczenie: ponad 25 lat funkcjonowania kancelarii notarialnej.
- Lokalna wiedza: Doskonale znamy specyfikę wrocławskiego rynku nieruchomości oraz procedury miejscowych urzędów i sądów.
- Gwarancja bezpieczeństwa: Każda czynność przechodzi przez nasz system weryfikacji prawnej, obejmujący kompleksową analizę dokumentów i potencjalnych ryzyk.
Umów konsultację w związku z planowaną czynnością – pomożemy nawet w najtrudniejszych przypadkach
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie zastąpi indywidualnej porady prawnej. Szczegóły należy konsultować z notariuszem.