Notariusz jest osobą zaufania publicznego, powołaną przez Ministra Sprawiedliwości, w związku z czym sporządzone przez niego dokumenty mają charakter dokumentu urzędowego. U notariusza można przygotować akt notarialny, akt poświadczenia dziedziczenia, sporządzić protesty weksli i czeków, wypisy, odpisy i wyciągi z dokumentów, złożyć wniosek o wpis w księdze wieczystej. Notariusz przyjmuje również na przechowanie papiery wartościowe, pieniądze w walucie polskiej lub obcej oraz dokumenty w formie papierowej bądź na nośnikach danych.
Akt notarialny to dokument urzędowy potwierdzający dokonanie czynności prawnej. Akt notarialny sporządza notariusz zgodnie z ustawą z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie. Zawiera on złożone przez strony oświadczenia woli. Powinien być odczytany przez notariusza (lub inną osobę w jego obecności), którego obowiązkiem jest upewnienie się, czy akt jest zgodny z wolą stron oraz czy osoby biorące udział w czynności rozumieją treść i znaczenie aktu. Akt notarialny zawiera:
Dokumenty potrzebne do przyniesienia na spotkanie z notariuszem są ustalane indywidualnie ze stronami czynności i dostosowywane do rodzaju czynności notarialnych.
Przy każdej czynności wymagane jest okazanie dokumentu tożsamości. W przypadku obywateli polskich może to być dowód osobisty lub paszport. W przypadku cudzoziemców paszport, dokument odpowiadający polskiemu dowodowi osobistemu lub karta pobytu.
Zapraszamy do odwiedzenia naszej zakładki wymagane dokumenty, gdzie znajduje się szczegółowa lista potrzebnych dokumentów.
Zgodnie z ustawą z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie notariusz każdą czynność notarialną ocenia pod względem zgodności z prawem i ma zapewnić bezpieczeństwo interesów stron. Jednak jeżeli czynność jest sprzeczna z prawem – notariusz jest zobowiązany do odmowy dokonania takiej czynności.
Księga wieczysta jest rejestrem publicznym prowadzonym w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Jej szczegółową strukturę określa zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych systemie teleinformatycznym.
Księga wieczysta pozwala ustalić komu i na jakiej zasadzie przysługuje prawo do danej nieruchomości. Od 1991 r. księgi wieczyste prowadzone są przez Wydziały Ksiąg Wieczystych w Sądach Rejonowych właściwych dla miejsca położenia danej nieruchomości.
Księga wieczysta składa się z 4. działów:
Dział I:
a) dział I-O: Oznaczenie nieruchomości – są tutaj zawarte dane pochodzące z ewidencji gruntów, które pozwalają na dokładne oznaczenie nieruchomości. Ujęta jest tutaj również informacja o sposobie korzystania z nieruchomości, czyli określony jest rodzaj użytku gruntowego (nie wolno tego mylić z przeznaczeniem nieruchomości w miejscowym planie gospodarowania przestrzennego gminy),
b) dział I-Sp: Spis praw związanych z własnością – są tutaj zawarte ewentualne uprawnienia związane z prawem własności nieruchomości.
Dział II – zawiera oznaczenie właściciela lub użytkownika wieczystego.
Dział III – wpisuje się w nim ograniczone prawa rzeczowe (z wyjątkiem hipotek), ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością, użytkowaniem wieczystym, jak i prawa osobiste oraz roszczenia ciążące na nieruchomości (bez roszczeń dotyczących hipotek).
Dział IV – to hipoteki. Ten dział zawiera dokładne określenie wysokości hipoteki, waluty, zakres, rodzaj, pierwszeństwo itp.
Akt poświadczenia dziedziczenia jest sporządzany przez notariusza. Akt ten określa spadkobierców danego spadkodawcy oraz przysługujące im udziały w spadku; nie określa natomiast, komu przypadają konkretne składniki majątku spadkowego.
Notariusz spisuje wcześniej protokół dziedziczenia z udziałem spadkobierców ustawowych, jak i testamentowych oraz osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne. Jednak jakikolwiek spór między spadkobiercami wyłącza możliwość sporządzenia aktu przez notariusza i w tym wypadku sprawę należy skierować na drogę sądową.
Intercyza, czyli umowa majątkowa małżeńska. Zawierana jest ona pomiędzy małżonkami lub osobami dopiero wstępującymi w związek małżeński, chcącymi mieć rozdzielność majątkową. Od momentu jej podpisania majątek wspólny przestaje istnieć, a małżonkowie dysponują wyłącznie swoimi majątkami, o których decydują samodzielnie.
Do podpisania intercyzy potrzebna jest zgoda obu stron i ich osobista obecność. Przed wizytą w Kancelarii notarialnej najlepiej uzgodnić wcześniej warunki i zasady takiej umowy. Do podpisania intercyzy potrzebne są dowody osobiste/paszporty oraz akt małżeństwa (w przypadku małżonków).
Tak. Notariusz może dokonać czynności notarialnej poza kancelarią notarialną, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności. Określa to art. 3 §2 ustawy Prawo o notariacie. Pojęcie szczególne okoliczności nie zostało w ustawie zdefiniowane, ale zaliczyć można do nich zły stan zdrowia strony, znaczne trudności w poruszaniu się lub brak możliwości przeprowadzenia danej czynności w kancelarii notarialnej. Jeżeli mają Państwo wątpliwości co do zaistniałej sytuacji, w której się Państwo znajdują, prosimy o kontakt z naszą Kancelarią.
Wysokość taksy notarialnej określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. W większości przypadków wynagrodzenie notariusza zależy od wartości przedmiotu czynności. Należy jednak przy tym pamiętać, że notariusz jest płatnikiem podatku, więc pobiera dodatkowo podatek od czynności cywilnoprawnych i podatek od spadków i darowizn. Pobiera również opłaty sądowe w postępowaniu wieczysto-księgowym, jaki i podatek VAT oraz opłatę za wykonanie odpisu.
Jeśli sytuacja finansowa nie pozwala stronie czynności notarialnej na poniesienie kosztów taksy notarialnej, ma ona wtedy prawo wystąpić do Sądu z wnioskiem o zwolnienie, częściowe lub w całości, z obowiązku zapłaty.
Notariusza obowiązuje tzw. tajemnica notarialna. Oznacza to, że notariusz zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy okoliczności sprawy, które powziął w związku z wykonywanymi czynnościami notarialnymi. Obowiązek zachowania tajemnicy obowiązuje również po odwołaniu notariusza.
Obowiązek ten jest zniesiony w przypadku, gdy notariusz występuje w roli świadka przed Sądem, chyba że ujawnienie tajemnicy zagraża dobru państwa lub ważnemu interesowi prywatnemu – w tym przypadku z zachowania tajemnicy może zwolnić notariusza Minister Sprawiedliwości. Powinność zachowania tajemnicy notarialnej nie dotyczy informacji udzielanych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Wypis aktu notarialnego jest dokumentem wydawanym osobom, które brały udział w akcie (osobiście lub przez pełnomocnika) bądź osobom wyraźnie w tym akcie wskazanym. Zawiera on dokładną treść aktu notarialnego i ma moc prawną oryginału.
Instytucja zachowku stanowi ustawową ochronę interesów majątkowych osób najbliższych spadkodawcy przed krzywdzącym je rozrządzeniem przez niego majątkiem na wypadek śmierci. Zachowek ochrania najbliższych krewnych spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z przepisów ustawy. Krewnych uprawnionych do zachowku dzieli się na: zstępnych (dzieci, wnuki itp.), małżonka oraz rodziców. Należy pamiętać, że w sytuacji, gdy spadkodawca w chwili śmierci miał rodziców, małżonka i dzieci, to roszczenie o zachowek mają tylko ci, którzy dziedziczą w pierwszej kolejności, czyli tylko dzieci i małżonek. W sytuacji, gdyby spadkodawca nie miał dzieci bądź małżonka, wtedy o zachowek mogą wystąpić jego rodzice. Zachowek płacony jest w kwocie pieniężnej, nie stanowi on żadnej rzeczy z masy spadkowej.
Zasada wynikająca z kodeksu cywilnego stanowi, że osobom uprawnionym należy się połowa udziału spadkowego, który by im przypadł w momencie dziedziczenia ustawowego, jeżeli zaś uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli uprawniony zstępny jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego.